In Nederland wordt steeds vaker gesproken over hittegolven. Wat vroeger een zeldzaamheid was, is nu een terugkerend fenomeen. Juist in appartementencomplexen, waar veel mensen samenwonen en waar gemeenschappelijke ruimtes en bouwkundige kenmerken een rol spelen, is het verstandig om als VvE na te denken over een hitteplan. Niet alleen om overlast te beperken, maar ook om de gezondheid van bewoners te beschermen — vooral ouderen en kwetsbaren.
Waarom een hitteplan belangrijk is
Een hittegolf brengt meer risico’s met zich mee dan alleen ongemak. Hoge temperaturen kunnen leiden tot gezondheidsklachten zoals uitdroging, oververhitting en zelfs hitteberoertes. Vooral in dichtbebouwde steden waar veel appartementencomplexen staan, blijft de warmte langer hangen. Daarbij kunnen appartementen op hogere verdiepingen veranderen in broeikassen, zeker als er geen zonwering of ventilatie is.
Voor VvE’s is het daarom van belang om niet alleen te reageren op hitte, maar zich er ook actief op voor te bereiden. Een hitteplan helpt bewoners om maatregelen te treffen, maar geeft ook duidelijkheid over wat de VvE als geheel kan doen.
Wat is een hitteplan?
Een hitteplan is een set van afspraken en praktische maatregelen die een VvE treft om tijdens extreem warm weer:
Oververhitting van appartementen en algemene ruimtes te voorkomen of te beperken
De gezondheid van bewoners te beschermen
Communicatie en hulpverlening te organiseren, vooral voor kwetsbare bewoners
Een hitteplan hoeft niet complex te zijn, maar het vraagt wel om bewust beleid en duidelijke verantwoordelijkheden.
Welke onderdelen horen in een hitteplan?
Hieronder volgt een overzicht van maatregelen en afspraken die in een hitteplan van een VvE opgenomen kunnen worden:
1. Bouwkundige maatregelen en onderhoud
Zonwering: Inventariseer of er zonwering aanwezig is (zonneschermen, screens) en of deze goed functioneert. Stimuleer bewoners om deze te gebruiken.
Ventilatie: Zorg voor goede natuurlijke of mechanische ventilatie in algemene ruimtes. Controleer of ventilatieroosters open staan en niet vervuild zijn.
Groen en schaduw: Een groene binnentuin of begroeiing op het dak kan hittestress verminderen. Een groen dak werkt isolerend én verkoelend.
Zonnepanelen: Deze kunnen niet alleen duurzame energie opwekken, maar helpen ook het dakoppervlak te beschermen tegen oververhitting.
2. Communicatie met bewoners
Voorlichtingsbrief bij aankomende hittegolven: Informeer bewoners tijdig over een aankomende periode van hitte en geef praktische tips zoals het sluiten van gordijnen overdag en voldoende drinken.
Informatie in het trappenhuis of via een bewonersapp: Plaats een flyer of digitaal bericht met belangrijke adviezen en noodnummers.
Aandacht voor kwetsbare bewoners: Breng in kaart welke bewoners mogelijk extra ondersteuning nodig hebben (bijvoorbeeld ouderen of mensen met gezondheidsproblemen). Stimuleer buren om elkaar in de gaten te houden.
3. Gebruik van algemene ruimtes
Trappenhuis en hal ventileren: Zorg dat er luchtcirculatie is in deze ruimtes. Voorkom dat er een oveneffect ontstaat doordat deuren langdurig gesloten blijven.
Gemeenschappelijke daken of balkons: Overweeg om tijdelijke schaduwdoeken of parasols toe te staan of zelfs gezamenlijk aan te schaffen.
4. Gedragsafspraken en samenwerking
Houd rekening met elkaar: Vraag bewoners om rust te bewaren, ramen en deuren niet onnodig open te laten en geluidsoverlast te beperken – zeker ’s nachts wanneer mensen met open ramen slapen.
Samenwerking met zorginstanties: Als er meerdere ouderen wonen in het complex, overweeg dan om contact te leggen met lokale thuiszorgorganisaties of wijkteams. Zij kunnen helpen in acute situaties.
Voorbeeld uit de praktijk
In steeds meer steden zijn al VvE’s actief bezig met een hitteplan. Een VvE in Rotterdam stelde bijvoorbeeld een zomerprotocol op waarin bewoners via een vaste WhatsAppgroep worden gewaarschuwd bij extreme hitte. Er is een lijst van bewoners die wat extra hulp kunnen gebruiken, en een “hitte-coördinator” in het bestuur houdt contact met het wijkteam.
Dit soort laagdrempelige initiatieven kunnen het verschil maken. Het versterkt niet alleen de sociale samenhang in het gebouw, maar draagt ook bij aan de veiligheid en het welzijn van alle bewoners.
Hitte en verantwoordelijkheid van de VvE
De VvE is verantwoordelijk voor de gemeenschappelijke delen van het gebouw, zoals het dak, de gevel, trappenhuizen en installaties. Als daar onvoldoende onderhoud aan wordt gepleegd (bijvoorbeeld defecte zonwering of kapotte ventilatie), dan kan dit bij extreme hitte tot schade of gezondheidsrisico’s leiden. Het is daarom verstandig om hittebestendigheid ook mee te nemen in het meerjarenonderhoudsplan (MJOP).
In het huishoudelijk reglement kunnen praktische afspraken worden opgenomen over het gebruik van zonneschermen, het tijdelijk aanbrengen van schaduwdoeken of het informeren van kwetsbare buren bij extreem weer.
Hitte is geen incident meer
Met de toenemende effecten van klimaatverandering is hitte in Nederland niet langer een uitzondering. Volgens het KNMI zal het aantal tropische dagen (boven de 30 graden) verder toenemen. De overheid heeft al een nationaal hitteplan, maar veel ligt ook in handen van lokale gemeenschappen – en dus ook bij VvE’s.
Juist nu, tijdens een aanhoudende hittegolf, is het goed moment om stil te staan bij de vraag: heeft onze VvE al een hitteplan? En zo niet: wie binnen de VvE kan dit onderwerp oppakken?
Conclusie: Een koel hoofd begint met een warm plan
Een hitteplan hoeft niet ingewikkeld of kostbaar te zijn. Het begint met bewustwording, duidelijke communicatie en praktische afspraken. Als bestuur van een VvE kunt u het voortouw nemen en zorgen dat hitte geen bedreiging vormt, maar iets waar u samen goed op voorbereid bent.
Bent u al bezig met duurzaamheid, energie en onderhoud? Dan is dit hét moment om ook hittebestendigheid toe te voegen aan uw VvE-beleid.
